Sudety – jako mieszkańcowi Dolnego Śląska góry mi najbliższe i miejsce gdzie narodziła się moja miłość do górskich wędrówek. I choć w życiu widziałem znacznie wyższe i bardziej spektakularne pasma na różnych kontynentach, to zawsze z ogromnym sentymentem wracam na sudeckie szlaki, które przemierzam regularnie od 2005 roku. Część z nich jest mi szczególnie bliska i wiąże się z wieloma pięknymi wspomnieniami. Na podstawie niezliczonych godzin wędrówek na tutejszych szlakach, w tym wpisie chcę przedstawić najciekawsze moim zdaniem pasma – 13 głównych grup górskich w Sudetach (nie wliczając w to Przedgórza Sudeckiego, gdzie leży choćby także moja ulubiona Ślęża).
Wybór nie jest łatwy, bo każde pasmo ma swoją specyfikę i ciekawe atrakcje. Przy selekcji kierowałem się dwoma kryteriami: atrakcyjność widokowa na szlaku oraz ciekawe miejsca w granicach pasma górskiego. Tak powstało zestawienie 5 moim zdaniem najciekawszych pasm, które warto odwiedzić w Sudetach. W opisie zaproponowałem najciekawsze szlaki w formie łatwych pętli, by móc wrócić do punktu startowego (auto na parkingu/transport publiczny) oraz wybrane najciekawsze atrakcje. A zatem ruszajmy na sudeckie szlaki!
KARKONOSZE
Z wyborem tego pasma nie miałem żadnych problemów. Karkonosze to nie tylko najpiękniejsza i najciekawsza grupa górska w Sudetach. To także jedne z najpopularniejszych gór w Polce, o czym świadczy liczba odwiedzających je turystów (po Tatrzańskim drugi najchętniej odwiedzany park narodowy). Poza Masywem Śnieżnika to jedyne góry w Sudetach, których partie grzbietowe przekraczają 1400 m n.p.m. i sięgają powyżej górnej granicy lasu. To daje wspaniałe panoramy na całej długości pasma, a i z dołu ich sylwetka prezentuje się imponująco. Liczne ciekawe skałki, wodospady, górskie stawy i bogata baza turystyczna i mnogość atrakcji – dają ogromne możliwości na spędzanie tutaj czasu wolnego. I jest jeszcze ona – piękna królowa Sudetów – Śnieżka, ze swoim unikatowym klimatem pogodowym i tym duchowym.
Najciekawsze trasy:
Szklarska Poręba – Wodospad Kamieńczyka – Hala Szrenicka – Szrenica – Hala pod Łabskim Szczytem – Szklarska Poręba
Szklarska Poręba – Hala pod Łabskim Szczytem – Śnieżne Kotły – Ścieżka nad Reglami – Hala pod Łabskim Szczytem – Wodospad Szklarki
Przesieka – Przełęcz Karkonoska – Słonecznik – Pielgrzymy – Borowice – Przesieka
Karpacz Świątynia Wang – Polana – Samotnia – Strzecha Akademicka – Spalona Strażnica – Przełęcz Pod Śnieżką – Śnieżka – Śląska Droga – Karpacz
Karpacz – Schronisko nad Łomniczką – Kocioł Łomniczki – Przełęcz pod Śnieżką – Śnieżka – Sowia Przełęcz – Szeroki Most – Karpacz
Największe atrakcje:
Szklarska Poręba: Muzeum Mineralogiczne, Wodospad Kamieńczyka, kolej linowa na Szrenicę. Śnieżne Kotły, Zamek Chojnik (Sobieszów), Kotły Małego i Wielkiego Stawu, Równia pod Śnieżka, Śnieżka. Karpacz: Świątynia Wang, kolej linowa na Kopę, Muzeum Sportu i Turystyki.
SUDETY WAŁBRZYSKIE
Tutaj temat będzie najbardziej skomplikowany, bo okolice Wałbrzycha to kilka pasm górskich i wyniosłych masywów m.in.: Góry Kamienne, Suche, Masywy Dzikowca, Lesistej, Borowej, Trójgarbu, kopuła Chełmca i Grzbiet Rybnicki. Dlatego może najprościej będzie jak posłużę się nazwą jednego z dolnośląskich parków: Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich. Pamiętam jak na studiach jeden z moich wykładowców mawiał: „Wałbrzych – najbrzydsze miasto ale najpiękniej położone”. I coś w tym jest, jak się wędruje góra dół góra dół po Sudetach Wałbrzyskich i patrzy na miasto z góry, z licznych tutaj wierzchołków. A sam Wałbrzych od tamtych czasów się zmienił i już taki brzydki nie jest. To ciekawe widokowo i wymagające kondycyjnie góry – z uwagi na właśnie duże wysokości względne. Liczne tutaj wieże widokowe (choćby Chełmiec, Trójgarb, Borowa), zamkowe ruiny na szlaku oraz kilka pobliskich atrakcji – w tym topowy Zamek Książ, czynią to pasmo niezwykle atrakcyjnym.
Najciekawsze trasy:
Wałbrzych – Zamkowa Góra – Borowa – Rogowiec – Andrzejówka (Waligóra) – Radosno – Bukowiec – Unisław Śląski – Wałbrzych
Andrzejówka (Waligóra) – Radosno – Sokołowsko – Lesista Wielka – Dzikowiec – Unisław Śląski – Bukowiec – Andrzejówka
Szczawno Zdrój – Chełmiec – Lubomin – Trójgarb – Szczawno Zdrój
Największe atrakcje:
Przełęcz Trzech Dolin i schronisko Andrzejówka. Rynek i Muzeum Przemysłu i Techniki Stara Kopalnia w Wałbrzychu. Zamek Książ z Palmiarnią. Uzdrowisko Szczawno Zdrój
Góry Stołowe
Obok Karkonoszy najciekawsze góry w Sudetach i jedyne w Polsce o takiej budowie! Miliony lat erozji w płytowej budowie pasma, wytworzyły niezwykle fantazyjne formy skalne, które mają osobliwe nazwy i wiązane są z różnego rodzaju legendami. Pozornie na przejście labiryntu Szczelinca Wielkiego i Błędnych Skał wystarczy jeden dzień. Ale można się tutaj udać na mniej oblegane szlaki i zostać znacznie dłużej (polecam Broumovske Steny po czeskiej stronie). Do tego zagłębie uzdrowiskowe Kotliny Kłodzkiej na całej długości pasma, z topowymi w kraju uzdrowiskami i mamy zdecydowanie jedną z najciekawszych grup górskich w Sudetach. Z uwagi na skalną specyfikę gór i ich rozłozenie, wygodą formą podziwiania grup skalnych będzie podjeżdżanie pod poszczególne grupy. Ale można je także wpleść jako element dłuższego trekkingu, lub tworzyć pętle.
Najciekawsze trasy:
Labirynt Szczelinca Wielkiego
Labirynt Błędnych Skał
Obejście dookoła Szczelinca Małego i Wielkiego z Karłowa szlakami niebieskim, żółtym i czerwonym z powrotem do Karłowa
Karłów – Białe Skały – Wielkie Torfowisko Batorowskie – Skalne Grzyby – Karłów
Pasterka – Machovsky Kriz – Bozanovsky Spicak – Koruna – Horni Bozanov – Machowsky Kriz – Pasterka
Największe atrakcje:
Szczeliniec Wielki, Błędne Skały, Skalne Grzyby. Kudowa Zdrój: centrum uzdrowiska i Kaplica Czaszek. Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdrój. Centrum uzdrowiska Polanica Zdrój. Bazylika pielgrzymkowa NMP w Wambierzycach.
Góry Sowie
Te góry paradoksalnie chyba najlepiej prezentują się z dołu, a nie z poziomu szlaku wędrownego. Zwarta budowa masywu, przecięta jest zaledwie kilkoma widokowymi przełęczami, co nie daje zbyt wielu możliwości na rozległe panoramy. Ale wyniosłość gór od północy, od Przedgórza Sudeckiego – nadaje im pewnego majestatu, kiedy patrzy się na nie z oddali. W obrębie masywu mieści się kilka imponujących atrakcji, co stanowi o wyjątkowości tego mało popularnego wśród turystów z innych regionów Polski pasma. Skromniejsze widoki na szlaku, rekompensują wieże widokowe na Wielkiej Sowie i Kalenicy, które są łatwo dostępne z tutejszych przełęczy.
Najciekawsze trasy:
Walim – Mała Sowa – Wielka Sowa – Przełęcz Walimska – Walim
Przełęcz Sokola – Wielka Sowa – Kozie Siodło Przełęcz Jugowska – Lisie Skały - przełęcz Sokola
Największe atrakcje:
Wieża widokowa na Wielkiej Sowie. Kompleks podziemnych sztolni z czasów II wojny światowej Riese. Jezioro Bystrzyckie i Zapora Lubachowie. Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim.
Twierdza w Srebrnej Górze.
Masyw Śnieżnika
Zlokalizowany gdzieś tam daleko na południu i nie po drodze. Mocno zalesiony z bardzo ograniczoną bazą turystyczną. A jednak znalazło się dla niego miejsce na tej liście. Bo żadna inna góra w Sudetach poza Snieżką, nie może się równać ze Śnieżnikiem mającym 1 425 m n.p.m. Czuć tę wysokość w nogach, kiedy startuje się z Międzygórza, które jest tutaj właściwie jedyną miejscowością turystyczną. I ta dzikość ma też swój urok. Natomiast panorama powyżej granicy lasu i rozległość masywu robią wrażenie. Mimo oddalenia, przy swojej wielkości Śnieżnik widoczny jest z wielu sudeckich panoram. Dodatkowo jest tutaj kilka ciekawych atrakcji, z jedną z najpiękniejszych jaskiń w Polsce na czele.
Najciekawsze trasy:
Międzygórze – Średniak – Schronisko na Śnieżniku – Przełęcz Śnieżnicka – Góra Parkowa – Międzygórze
Międzygórze – Przełęcz Puchaczówka – Czarna Góra – Śnieżnik – Międzygórze
Międzygórze – Przełęcz Puchaczówka – Czarna Góra – Śnieżnik – Międzygórze
Międzygórze – Czarny Rów – Trójmorski Wierch – Śnieżnik – Międzygórze
Największe atrakcje:
Wodospad Wilczki w Międzygórzu. Sanktuarium pielgrzymkowe na Iglicznej. Wieża widokowa na Śnieżniku. Panorama z Czarnej Góry. Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie.
